O ekonomii społecznej myślimy najczęściej przez pryzmat osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym: bezrobotnych, bezdomnych, uzależnionych, ludzi z niepełnosprawnościami, a więc wszystkich tych – którzy z jakichś powodów nie odnajdują się na rynku pracy. To właśnie ONI są PODMIOTEM ekonomii społecznej. Oni też, przy pomocy Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES), samorządów oraz lokalnych liderów mogą tworzyć przedsiębiorstwa społeczne, które jako podmioty ekonomii społecznej są nastawione nie tylko na realizację celów gospodarczych, ale i wypełnienie misji społecznej. Kwintesencją odpowiedzialności ekonomii społecznej – jest tworzenie nowych miejsc pracy oraz zagospodarowanie takich obszarów aktywności ekonomicznej, które mogą skutecznie eliminować problemy występujące w naszych lokalnych środowiskach. Większość tych problemów zostało zidentyfikowanych i określonych w Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 roku oraz RPO WM 2014-2020. Stanowią one odpowiedź na wyzwania, którym powinno sprostać województwo, aby podnieść jakość życia, ograniczyć wykluczenie społeczne i bezrobocie, móc realizować politykę spójności terytorialnej oraz politykę inteligentnego i zrównoważonego rozwoju. One też sprowadzają rolę ekonomii społecznej do postawienia pytania z jakim lokalnym problemem społeczno-ekonomicznym mamy do czynienia w danej gminie czy powiecie, zarówno w jego warstwie przyczynowej, jak i skutkowej, a w ślad za tym – odpowiedzi jak powinien wyglądać proces zmian społecznych, gospodarczych i środowiskowych, aby zapewnił równowagę pomiędzy zyskami i kosztami rozwoju również w perspektywie przyszłych pokoleń.
Dla rozwoju województwa mazowieckiego najważniejsze dziedziny, w których istnieje przestrzeń dla podejmowania inicjatyw gospodarczych to – sfera usług społecznych, zdrowotnych i edukacyjnych, mieszkalnictwo, kultura i sport oraz turystyka i ekologia. Również finanse i szeroko rozumiana – aktywność społeczna. Pozytywne doświadczenia płynące z działalności przedsiębiorstw społecznych funkcjonujących w tych obszarach, potwierdzają skuteczność takiego podejścia do wyeliminowania lokalnych problemów społeczno-ekonomicznych. Poszerza się w ten sposób grupę osób zaktywizowanych, a co najważniejsze niweluje istnienie lub zapobiega rozszerzaniu negatywnych zjawisk społecznych. Jak pokazuje schemat, ekonomia społeczna dla sprawnego działania i uwolnienia swojej energii musi łączyć różne społeczne interesy. Powodem tej aktywności oraz siłą motoryczną działań wszystkich zainteresowanych stron musi być jeden wspólny cel.
Podjęcie aktywności ukierunkowanej na rozwiązanie problemu, zapewni rozwój ekonomii społecznej, a solidarne współdziałanie pracowników, odbiorców produktów i usług pozwoli na wzbogacenie społeczności lokalnej. Nie chodzi w tym przypadku o rozwiązywanie problemów pojedynczych jednostek skupionych na małej przestrzeni społecznej i dotykających wąskiej grupy odbiorców, ale szerszego spojrzenia na negatywne zjawiska występujące w środowisku lokalnym, wymagające pełnej identyfikacji, trafnej diagnozy i znalezienia sposobu ich rozwiązania. Co ważne – na takie podejście musi istnieć przyzwolenie społeczne i wola konsensusu oparta na ludzkiej solidarności i aktywności obywatelskiej. Tylko tak bowiem można myśleć o rozwoju lokalnej społeczności oraz funkcjonowaniu w realiach gospodarczych, w których zysk wypracowany przez przedsiębiorstwo społeczne jest reinwestowany w rozwój samych pracowników oraz ich środowiska. Tak też należy rozumieć ekonomię solidarną, która tworzy kapitał społeczny oparty na wzajemnych społecznych interakcjach.
Zdefiniowanie problemu występującego lokalnie – to pierwszy krok w kierunku wielowymiarowego budowania ekonomii społecznej. Idzie za tym potrzeba aktywności osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, która wpływa na tworzenie nowych miejsc pracy, pozwala realizować zakładany cel gospodarczy oraz wypełniać misję społeczną.